نقش جانمایی تالاب ها بر کنترل سیلاب در مقیاس حوضه آبریز (مطالعه موردی: حوضه رودخانه آق سو)

از راهکارهای کنترل سیلاب در حوضه آبریز رودخانه، استفاده از تالاب ها (بصورت ذخیره گاه های آبی انسان ساخت یا احیای مناطقی که قابلیت ذخیره سازی آب را دارند) است. این مقاله به بررسی اثر جانمایی تالاب ها در بالادست و پایین دست حوضه بر کنترل سیل شهر کلاله، در انتهای حوضه آبریز رودخانه آق سو در استان گلستان می پردازد. مدلسازی سیلاب حوضه برای دو سناریو (۱- شرایط موجود، و ۲- جانمائی تالاب ها در بالادست و پایین دست حوضه) انجام شده است. از مدل HEC-HMS برای مدلسازی هیدرولوزیکی، و از مدل HEC-RAS برای مدلسازی هیدرولیکی حوضه استفاده شد. تعداد هفت تالاب در نیمه بالایی و شش تالاب در نیمه پایین حوضه، با حداکثر ارتفاع ۱/۲ متر و حجم ذخیره همسان با مجموع ۴۴۵۰۰۰ مترمکعب جانمائی گردید. نتایج شبیه سازی نشان داد که تالاب های بالادست به علت تاثیر بر روی زمان تاخیر جریان آبراهه، نقش موثرتری در کاهش مساحت پهنه سیلاب، عمق و مدت دوام سیل در پایین دست حوضه دارند. اثربخشی تالاب ها قابل توجه بوده، و تالاب های پایین دست و بالادست حوضه به ترتیب سبب کاهش ۱۸ و ۳۹ درصدی مساحت پهنه سیلاب در ناحیه شهری کلاله گردیده است.