هویت سازی ناموفق: ایران و قضیه ترکمانان در دوره قاجاریه (۱۳۴۴-۱۲۱۰ق/۱۷۹۵-۱۹۲۵م)

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 134

فایل این مقاله در 27 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHR-15-29_011

تاریخ نمایه سازی: 12 خرداد 1401

چکیده مقاله:

ترکمانان مجموعه قبایلی هستند که از سده ۵ق/۱۰م تا ۱۳ق/۱۹م از آن سوی سیردریا به ایران مهاجرت کرده اند. آن دسته از این قبایل که پیش از سلسله صفویه (۹۰۷-۱۱۳۵ق/۱۵۰۱-۱۷۲۲م)، به ایران کوچیده اند، تدریجا با فرهنگ آن درآمیختند، اما مهاجران پس از آن با جبهه گیری در برابر صفویه و سلسله های جانشین آنان، شرق ایران را عرصه غارت مکرر و دراز مدت قرار دادند. زوال صفویه، زمینه حملات شدیدتر و تسلط تدریجی آنان بر بخش زیادی از شمال شرق ایران را درپی داشت. حکومت قاجاریه که خود از ترکمانان مستحیل در فرهنگ ایران بود، تلاش کرد با رویکردی غالبا نظامی این طوایف تازه وارد را هویت نو بخشیده با حکومت خود سازگار کند. پژوهش حاضر به تبیین این سیاست و دلایل ناکامی آن می پردازد. یافته ها نشان می دهد که افزون بر تاثیر سوء متغیرهایی چون توسعه طلبی روسیه، تحرکات ازبکان و منافع قدرتهای محلی خراسان، عدم اهتمام کافی قاجاریه به راهکارهای فرهنگی، موجبات اصلی شکست آنان بوده است. اندک موفقیت قاجاریه نیز عمدتا حاصل اقدامات فرهنگی بود، رویکردی که جانشین آنان را با همراه کردن اقدامات سیاسی- نظامی و البته خنثی شدن یا نابود کردن متغیرات پیش گفته، موفق به ایجاد هویت نو و درآمیختن ترکمانان باقی مانده در خاک کشور با سایر ایرانیان کرد.

نویسندگان

مرتضی دانشیار

تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • نسخ خطیصورت جمع و خرج ممالک محروسه تنگوزئیل ۱۲۶۷ ق، ...
  • روزنامهروزنامه وقایع اتفاقیه؛ ۱۲۶۸ ق ...
  • کتب و مقالاتآدمیت، فریدون، (۱۳۸۹)، امیرکبیر و ایران، چ ۱۰، ...
  • استرآبادی، میرزامهدی خان، (۱۳۷۷)، جهانگشای نادری، تصحیح سید عبدالله انوار، ...
  • همو، (۱۳۸۴)، دره نادره، تصحیح سیدجعفر شهیدی، تهران: علمی و ...
  • اسکندربیگ ترکمان، (۱۳۸۲)، تاریخ عالم آرای عباسی، چ ۳، تصحیح ...
  • اسنادی از روابط ایران با مناطقی از آسیای مرکزی، (۱۳۷۲)، ...
  • اسناد تاریخی خاندان غفاری (دست خط های ناصرالدین شاه)، (۱۳۸۵). ...
  • اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان، (۱۳۷۴)، المآثر و الآثار، چ ۲، به ...
  • همو، (۱۳۶۷)، تاریخ منتظم ناصری، به کوشش محمداسماعیل رضوانی، تهران: ...
  • همو، (۱۳۸۹)، روزنامه خاطرات، به کوشش ایرج افشار، چ ۷، ...
  • امین الدوله، میرزاعلی خان، (۱۳۴۱)، خاطرات سیاسی، به کوشش حافظ ...
  • بهمنی قاجار، محمدعلی، (۱۳۸۶)، ایران و افغانستان: از یگانگی تا ...
  • خانیکوف، ن. (۱۳۷۵)، سفرنامه خانیکوف، ترجمه یغمائی و بیگناه، مشهد: ...
  • خاوری شیرازی، میرزا فضل الله، (۱۳۸۰)، تاریخ ذوالقرنین، به کوشش ...
  • خراسان در اسناد امین الضرب، (۱۳۹۰)، به کوشش افشار، نرگس ...
  • خواندمیر، غیاث الدین، (۱۳۸۰)، حبیب السیر فی اخبار افراد بشر، ...
  • خورموجی، محمدجعفر، (۱۳۶۳)، حقایق الخبار ناصری، به کوشش حسین خدیوجم، ...
  • دانشیار، مرتضی،"سرخس کهنه و سیاست سلسله های ایرانی در قبال ...
  • همو و کاظم بیکی، "قحط و غلای ۱۲۸۸ ق در ...
  • رابینو، یاسنت لویی، (۱۳۸۳)، مازندران و استرآباد، ترجمه غلامعلی وحید ...
  • رضاشاه، (۱۳۵۵)، سفرنامه مازندران در ۱۳۰۵ ش، ضبط فرج الله ...
  • رزم آرا، حسینعلی، (۱۳۲۹)، فرهنگ جغرافیایی ایران، ج ۳، تهران: ...
  • "روزنامه مسافرت هرات"، سه سفرنامه هرات، مرو، مشهد، مجهوال المولف، ...
  • ریاضی هروی، محمدیوسف، (۱۳۷۲)، عین الوقایع، به کوشش محمدآصف فکرت، ...
  • زمانی، حسین، (۱۳۸۴)، مسئله ی مرو در تاریخ معاصر ایران، ...
  • سرایلو، اشرف، "اوضاع استرآباد در جنبش مشروطیت، با تکیه بر ...
  • شوقی، عباس، (۱۳۱۴)، دشت گرگان، تهران: موسسه خاور ...
  • طبیب قوچانی، میرزا نصرت، (۱۳۸۶)، راحت بعد از شدت، به ...
  • عین السلطنه سالور، قهرمان میرزا، (۱۳۷۴)، روزنامه خاطرات، به کوشش ...
  • غنی، قاسم، (۱۳۶۷)، یادداشت های دکتر قاسم غنی، تهران: زوار ...
  • فرهنگ جغرافیایی ایران، خراسان، (۱۳۸۰)، به کوشش کارکنان وزارت جنگ ...
  • فهرست اسناد علاءالدوله و حشمت الدوله، (بی تا)، تهران: سازمان ...
  • قره گزلو همدانی، عبدالله، (۱۳۷۱)، دیار ترکمن، به کوشش حسین ...
  • قورخانچی، محمدعلی، (۱۳۶۰)، نخبه سیفیه، به کوشش منصوره اتحادیه و ...
  • همو، (۱۳۶۳)،"نخبه کامرانی در جغرافیای استرآباد" در مجموعه گرگان نامه، ...
  • کاظم زاده، فیروز، (۱۳۵۴)، روس و انگلیس در ایران (۱۸۶۴-۱۹۱۴)، ...
  • گلی، امین الله، (۱۳۶۶)، تاریخ سیاسی و اجتماعی ترکمن ها، ...
  • سپهر، محمدتقی لسان الملک، (۱۳۷۷)، ناسخ التواریخ، به کوشش کیانفر، ...
  • مجدالملک سینکی، میرزا محمدخان، (۱۳۲۱)، رساله مجدیه، به کوشش سعید ...
  • مقصودلو، حسینقلی، (۱۳۶۳)، مخابرات استرآباد، به کوشش افشار و دریاگشت، ...
  • مک گرگر، سی. (۱۳۶۶)، شرح سفری به ایالت خراسان، ترجمه ...
  • موجانی، سیدعلی، "سفیر فراموش شده"، مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، ...
  • موزر، هنری، (۱۳۵۶)، سفرنامه ترکستان و ایران، ترجمه علی مترجم، ...
  • میرزا سراج الدین حاجی میرزا عبدالرئوف، (۱۳۶۹)، سفرنامه تحف بخارا، ...
  • میرزا ملکم خان، (۱۳۸۱)، رساله های میرزا ملکم خان ناظم ...
  • میرزابابا ولد صفی علی بسطامی، (۱۳۶۳)، کتابچه نفوس استرآباد در ...
  • هدایت، رضاقلی خان، (۱۳۸۰)، تاریخ روضه الصفای ناصری، به کوشش ...
  • ییت، چ. (۱۳۶۵)، خراسان و سیستان، ترجمه قدرت الله روشنی ...
  • ReferencesBaker, V. (۱۸۷۶), Clouds in the East, London ...
  • Bellew, H. (۱۸۷۴), From the Indus to the Tigris, London ...
  • Burnes, A. (۱۸۳۳), Travels into Bokhara, London ...
  • Chodzko, A. (۱۸۴۲), Specimens popular poetry of Persia, London ...
  • Ferrier, J. (۱۸۵۷), Caravan journey, London ...
  • Fraser. J. (۱۸۲۵), Narrative of a journey into Khorasan, London ...
  • Lal, M. (۱۸۴۶), Travels in the Punjab, Afghanistan and Turkistan ...
  • Saray, Mehmet, (۱۹۷۸), Turkmens in the age of imperialism: a ...
  • The Cambridge History of Iran, (۱۹۶۸), V ۵, Ed. J. ...
  • Vambery, A. (۱۸۶۴), Travels in Central Asia, London ...
  • Wolfe, J. (۱۸۴۵), Narrative a mission to Bokhara, London ...
  • نمایش کامل مراجع