کوثر عربی - گروه زمینشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی ، مشهد
غلامرضا لشکری پور - گروه زمینشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی ، مشهد
فهیمه صالحی متعهد - گروه زمینشناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی ، مشهد

فرونشست زمین یکی از مخاطرات زمین شناختی است که می تواند خسارتهای زیادی به دنبال داشته باشد و به بسیاری از زیرساخت ها و سازهها آسیب برساند. مهمترین علت فرونشست زمین برداشت بی رویه از منابع آب زیرزمینی و افت سطح آب می باشد. دشت جوین بزرگترین دشت حاصلخیز غرب خراسان رضوی می باشد که وجود ۱۱۴۰ حلقه چاه و برداشت های بی رویه از آبهای زیرزمینی و افت سطح آبهای زیرزمینی این دشت را به یکی از دشت های بحرانی استان خراسان رضوی تبدیل کرده است . به دنبال این امر، فرونشست زمین و ایجاد شکافهای کششی مرتبط با فرونشست در این دشت مشاهده شده است . برای بررسی فرونشست در این دشت از تکنیک تداخل سنجی راداری (InSAR) استفاده شده است . تکنیک تداخل سنجی راداری با پوشش وسیع و دقت قابل قبول و قدرت تفکیک بالای تصاویر ماهوارهای یکی از مناسب ترین روشها برای شناسایی پدیده ی فرونشست است . با استفاده از تصاویر ماهوارهی ۱sentinel-منتهی به سال ۲۰۲۲ و با استفاده از نرمافزار GMTSAR جابجایی سطح زمین در منطقه بررسی گردید و در نرمافزار ArcGIS نقشه های فرونشست تولید شد. نتایج این پژوهش نشان داد که نرخ سالانه فرونشست در محدوده ی مطالعاتی رو به افزایش است و در بخش هایی از منطقه به ۱۸ سانتی متر در سال رسیده است . بیشتر محدودههای پرخطر فرونشست در دشت جوین در مرکز و غرب دشت قرار گرفته است .

فرونشست ، دشت جوین ، افت سطح آب، تداخل سنجی راداری (InSAR)، تصاویر ماهواره ای .